MS NEDİR ?
Multipl Skleroz (MS) beyinde ve omurilikte, mesajları taşıyan sinir telleri etrafındaki koruyucu kılıfın (miyelin kılıfı) hastalığıdır. Kılıfın hasar gördüğü yerlerde sertleşmiş dokular (skleroz) yer almaktadır. Bu sertleşmiş alana da plak denir. Bu plaklar, sinir sistemi içinde pek çok yerde oluşabilir ve sinirler boyunca mesajların iletilmesini engelleyebilir.
MS belirtileri, şiddet ve seyir yönünden hastadan hastaya çok büyük değişiklikler gösterebilir. Bazı hastalarda değişik hastalık tabloları arka arkaya ortaya çıkar, daha sonra tam ya da kısmi iyileşme görülür. Belirtiler etkilenen sinir sistemi bölgesine göre farklıdır. Bunlar arasında halsizlik, karıncalanma, uyuşma, duyu eksikliği, denge bozukluğu, çift görme görme azlığı, konuşma bozukluğu, titreme, kol ve bacaklarda sertlik, güçsüzlük, veya, erkeklerde cinsel güç azlığı sayılabilir.
Bir akıl hastalığı değildir. Bulaşıcı değildir. Henüz önlenebilir ya da tamamen tedavi edilebilir değildir.
BELİRTİLERİ :
MS’in Belirtileri çok çeşitlidir. Kişiden kişiye değişir. Aynı kişide zaman zaman değişebilir. MS Belirtileri şunları içerebilir :
Göz bozukluğu: Çift görme veya gözün irade dışı hareketi.
Konuşma Bozuklukları: Dilde peltekleşme gibi.
Felçler: Vücudun herhangi bir bölgesinin kısmen veya tamamen felç olması.
Halsizlik, Yorgunluk: Aşırı halsizlik veya kendini alışılmamış biçimde yorgun hissetme.
Ellerde Titreme.
Koordinasyon Bozukluğu.
Mesane veya Kalın barsak kontrolünün kaybı.
Uyuşma veya karıncalanma hissi.
Sendelenme veya denge kaybı.
Ayakların belirgin şekilde sürüklenmesi.
TEDAVİSİ :
Halen MS için kesin bir tedavi yoktur. Fakat hastaların bağımsız, rahat ve üretken olmalarını sağlamak için çok şey yapılabilir. Genel vücut sağlığını korumak:Herkes gibi MS lilerinde aktivitelerini sürdürmeleri, besin değeri yüksek bir diyet uygulamaları, kendilerini iyi hissetmek ve dirençlerini korumak için yeterince dinlenmeleri gerekir. Enfeksiyonların, özellikle solunum veya idrar yolları enfeksiyonlarının anında tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Fizyoterapi: Egzersiz programları ve kasların çalıştırılması hastaların akut atak döneminin izlerini silmesine ve kas spazmlarının giderilmesine yardımcı olur. Barlar ve diğer yardımcı aletlerle yapılan çalışmalar birçok hastanın kendine güvenini arttırır.
Psikoterapi ve Danışmanlık: Kişisel ve grup terapileri hastalara ve ailelerine depresyon, korku ve MS’in yol açtığı sınırlamalarla mücadelede yardımcı olur. (Ne kadar süreceği belli olmayan iyileşme dönemleri bu hastalığa uyum sağlamayı özellikle güçleştirir.)
İLAÇ TEDAVİSİ:
Multipl Skleroz’un ilaçla tedavisinin iki ana hedefi vardır. Birinci hedef, sinir dokusu içerisinde çoğu zaman hiç durmaksızın süren, myelin ve akson ( sinir teli ) yıkımına neden olan ve zaman zaman alevlenen iltihabi süreci kontrol altına almaktır. Bu hedefe yönelik ilaçlar içerisinde yer alan steroidler, akut atakların şiddetini ve süresini azaltmak için kullanılır. Steroide yanıt vermeyen ağır atağı olan hastalarda plazmaferez adı verilen, kandaki, bir anlamda iltihaba yol açan maddeleri ayıran bir yöntemin yararlı olduğuna ilişkin bilgi ve gözlemler vardır. Sık atak geçiren ve kalıcı özürlülük eğilimi gösteren hastalarda sinir dokusu içerisindeki iltihabi süreci etkilemek ve sürekli kontrol altında tutmak için ilaç kullanmak gerekir.
Uzun süreli tedavi gerektiren yukarıda belirtilen durunlarda sorumlu hekimin, kişiye göre yapacağı değerlendirmeyle azathiopirin ve benzeri özgül olmayan bağışıklık sistemi baskılayıcıları ya da son yıllarda geliştirilen interferon beta türleri ya da glatiramer asetat gibi ilaçlar seçilebilir.Multipl Skleroz adı verilen tablonun çeşitli tipleri bulunduğu, herkesin Multipl Skleroz’ u kendine özgü olduğu için bu ilaçların etkisi kişiden kişiye değişebilir. Bu ilaçlar bugün için MS ‘ te kesin çözüm olmamakla birlikte, bir grup hastada olumlu sonuçlar alınmaktadır. İlaçların seçimi de yarar ve yan etkilerin değerlendirilmesi de sorumlu hekim tarafından yapılmalıdır. Multipl Skleroz tedavisindeki ikinci hedef ise bazı şikayetleri ortadan kaldırmaktır. Örneğin, kas spazmlarını ve sertliklerini ortadan kaldırmak için kas gevşeticiler, idrar problemlerini ortadan kaldırmak için mesane işlevlerini düzenleyici ilaçlar, yorgunluk için amantadin ve benzeri ilaçlar kullanılır.
MS İle Mücadele Etmek Ne Anlama Gelir?
Herkes farklı şekilde mücadele eder. Burada iyi yaşamak için bazı genel ipuçları verilmektedir:
- Kendinize dikkat edin. İyi beslenin, egzersiz yapın ve yeterince dinlenin.
- Duygusal sağlığınızı kontrol altında tutun. Konuşabileceğiniz ve duygularınızı paylaşabileceğiniz size destek sağlayabilecek kişileri bulun.
- Sizin MS’iniz size özgüdür. Bazı kişiler bir günlük tutmanın, ne olduğunun ve ne zaman olduğunu izlemenin faydalı olduğunu düşünmektedirler.
- İçinde bulunduğunuz günü yaşayın. MS gelecekle ilgili belirsizlikler getirir. Enerjinizi bugüne yöneltin ve gelecekte yaşanabilecek sorunlara üzülmemeye çalışın.
- Önceliklerinizi inceleyin. Kendi dünya görüşünüz dahilinde, kişisel değerlerinize ve anlayışınıza göre yaşamınıza anlam vermeye çalışın. Yeni ilgi alanları, hobiler bulun
Alıntı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder